Każdy z nas, zarówno dzieci jak i dorośli, postrzega świat inaczej. Dzieje się tak dzięki różnicom w indywidualnych kanałach spostrzegania inaczej formach uwagi. To te kanały warunkują efekty naszej nauki – ile zapamiętamy z tego, co usłyszymy, zobaczymy, zrobimy.

Wyodrębnione zostały trzy kanały postrzegania przez nas świata:

• Kanał wizualny – charakterystyczny dla osób, które najlepiej uczą się przez patrzenie

• Kanał akustyczny – zapamiętywanie odbywa się najlepiej przez rozmowę, słuchanie wykładu, muzyki, śpiewu

• Kanał kinestetyczny – jest on związany z ruchem, zapamiętuje się najlepiej poprzez działanie, doświadczenie, eksperymentowanie

Aby osiągnąć najlepsze wyniki w nauce, należy poznać właściwy dla nas kanał postrzegania i wykorzystać właściwe dla danego typu uwagi środki, formy pracy. Pomoże to „przetworzyć ‘’ często trudne do zapamiętania i zrozumienia przez dziecko treści na łatwe do przyswojenia i przekazania własnymi słowami.

• Dzieci z wizualną forma uwagi najlepiej uczą się poprzez:

- czytanie książki, gazety czytanie z podziałem na role

- wykonywanie rysunków, ilustracji, wykresów, schematów, symboli

-robienie list wyrazów związanych z tematem

- optyczne odtwarzanie treści, np. zadania matematycznego

-kontakt wzrokowy z obrazem –kształtem, formą

- wypisywanie z tekstu ważnych informacji-pisanie planu – nawet w formie haseł

- pisanie notatek, opracowań

- wykonanie tablicy ogłoszeń związanej z tematem

- zakreślanie w tekście istotnych informacji

- obserwowanie ludzi, zwierząt, roślin, doświadczeń

- oglądanie filmów, zdjęć

-wycieczki

• Dzieci z akustyczna formą uwagi najlepiej uczą się przez:

- rozmowę, dyskusję

- odpowiadania na pytania

- ustne – głośne podsumowanie tematu

- recytacja, śpiewnie, wygłaszanie mowy

- udzielanie wskazówek

- układanie zagadek, rymowanek, piosenek, wierszyków

- podawanie instrukcji, rad

-odsłuchiwanie nagrań

-przeprowadzanie wywiadów

- głośne czytanie

• Dzieci z kinestetyczną formą uwagi najlepiej uczą się poprzez:

- wykonywanie doświadczeń, eksperymentów

- przedstawianie scenek

- tworzenie obrazów ciałem – gesty, mimika

- wykonywanie modeli

- gry

- dotykanie przedmiotów

- taniec, sport, gimnastkę

- smakowanie, wąchanie, odczuwanie np. promieni słonecznych na twarzy

- rysowanie lub pisanie w powietrzu

Pomimo dominującej formy uwagi, nie należy uczyć się tylko przez wykorzystanie jednego kanału postrzegania. Dobrze jest wykorzystać dominujący kanał do nauki treści najtrudniejszych.

Warto również mieć świadomość, w jakim stopniu zapamiętujemy dane treści w zależności od technik przekazu:

• 10% z tego, co przeczytamy

• 20% z tego, co słyszymy

• 30 % procent z tego, co widzimy

• 50 % z tego, co widzimy i słyszymy

• 70% z tego, co sami mówimy

• 90% z tego, co sami robimy

Pamiętajmy również, że dziecko ma ograniczony czas uwagi, skupienia na danym temacie. Dekoncentracja może wynikać również ze zmęczenia, niezrozumienia tematu, nadmiaru informacji. Wtedy dziecko zaczyna zmyślać, wykonywać czynności niezwiązane z nauką. Jest to sygnał, że potrzebuje chwili oddechu lub zmiany kanału postrzegania.

Dzieci, podobnie jak dorośli, nie lubią przyznawać się do błędów i porażek. Jeżeli będą karane za złe oceny krzykiem lub w inny sposób, może to doprowadzić do tego, że dziecko przestanie przyznawać się do złych ocen. Nie karzmy je za złe oceny, ale postarajmy się, aby takich ocen było jak najmniej. Stwórzmy dziecku przyjazną, życzliwą atmosferę do pracy. Zauważmy u dziecka jego mocne strony, dostrzeżmy jego wysiłek i pracę, nie tylko efekty. Dziecko nie powinno być również pozostawione samo sobie, pozbawione zainteresowania rodziców, którzy ograniczają się tylko do zaspokajania potrzeb materialnych i bytowych. Ale także nadmierna opieka nad dzieckiem, niepozwalanie na wiele rzeczy, bo np. się spoci, zabrudzi lub popełni błąd, może powodować u dziecka brak wiary we własne możliwości, rezygnację z podejmowania wysiłku, aby rozwiązać problem, nieumiejętność radzenia sobie z porażką, która jest przecież częścią życia każdego z nas.

Aby wspólna praca i życie były łatwiejsze i przyjemniejsze, pani Dorota Skwarek poleca w swojej książce „Jak pomóc dziecku się uczyć?” przestrzeganie tzw. „Szczęśliwej siódemki”:

1. Kochaj swoje dziecko i okazuj mu to.

2. Pozwól dziecku podejmować decyzje (nie rób wszystkiego za nie)

3. Nie zawstydzaj dziecka, nie ośmieszaj go, nie rań.

4. Słuchaj, co mówi dziecko, rozmawiaj z nim.

5. Dziel się swoimi uczuciami, obawami.

6. Uczestnicz w jego życiu (poznaj jego radości i smutki).

7. Nie zapominaj, że ono może czuć zupełnie inaczej niż ty – to inny człowiek.

Opracowano na podstawie książki „Jak pomóc dziecku się uczyć?” Doroty Skwarek

Opracował pedagog szkolny Agata Glac