Dzieci potrzebują naszego wsparcia

W związku z zaistniałą sytuacją epidemiczną i koniecznością dalszego pozostawania naszych pociech w domu rodzą się w nas wszystkich różnego rodzaju emocje: lęk, strach, niepewność, stres. Każdy z nas radzi sobie z nimi w różny sposób, często zależny
od indywidualnych doświadczeń i odporności stres a także gotowości do zaakceptowania zmian i reagowania na trudne sytuacje.

Nasze dzieci potrzebują obecnie naszego wsparcia, którego możemy im udzielić przez towarzyszenie im w  nauce, wspólnym rozmowom, oddawanie się wspólnym pasjom bądź obowiązkom domowym, które można wykonywać z wielką radością i zapałem. Młodsze dzieci możemy włączać w wiele czynności, które sprawiają im przyjemność: wspólne porządki, gotowanie, zabawy, wspólne czytanie książek. Czas izolacji może stać się dla nich
i dla nas czasem przyjemnym, owocnie spędzonym i takim , który przyniesie wymierne korzyści – bo stanie się czasem budowania dobrej relacji między rodzicem a dzieckiem
i między rodzeństwem.

Rzeczywistość, która do tej pory była dla dzieci stała zmieniła się radykalnie - zamknięte szkoły, brak kontaktów z rówieśnikami, domowa izolacja – to wszystko jest dla nich nowe a mechanizmy radzenia sobie z trudnymi są jeszcze niedojrzałe. Pamiętajmy jednak, że dzieci dość szybko przystosowują się do zmian. Większy problem w tym względzie możemy mieć my dorośli, kiedy nasz świat miał pewne schematy, które teraz trzeba mocno pozmieniać.

Jak więc możemy sobie samym i naszym dzieciom pomóc ?

1. Zachowajmy spokój.

Dotyczy to tego między innymi w jaki sposób rozmawiamy z dziećmi
o koronawirusie. Dzieci powinny być zachęcane, żeby informowały rodziców , jeżeli
w jakimś aspekcie zdrowia czują się inaczej niż zwykle, lub boją się wirusa. Należy mówić im, że ta choroba przebiega na ogół łagodnie, szczególnie u dzieci a jej objawy można leczyć. Warto przypominać dzieciom o podstawowych zasadach profilaktycznych zapewniających bezpieczeństwo sobie i innym: myciu rąk, niedotykaniu twarzy, pozostawaniu w domu
i dostosowywaniu się do aktualnych wymagań. Pamiętajmy też o tym, że słowa pouczają
a czyny pociągają - dzieci nas naśladują. Bądźmy dla nich przykładem.

2. Uczmy się  nazywać nasze emocje i uczmy tego naszych dzieci – rozmawiajmy o tym co czujemy.  

To podstawowa zasada prawidłowej komunikacji mająca początek w dzieciństwie
i przynosząca wiele korzyści w życiu dorosłym. Zaprzeczanie emocjom dzieci nie jest dobrym pomysłem, nie można ich pocieszać mówiąc, że np. nie powinni być smutni, czy źli na to, co się dzieje. To tak jakby nam dorosłym zabroniono czuć to, co w danym momencie czujemy: nie możesz się złościć? nie powinieneś czuć radości… Emocje nie są dobre ani złe
i mamy prawo je odczuwać.

Pozwólmy dzieciom na to, żeby mówiły co czują w związku z tym co przeżywają
a my okażmy im zrozumienie i wsparcie. Spróbujmy przyjąć ich emocje i zaakceptować bez komentowania i oceniania. Dzieci ze względu na małą liczbę doświadczeń życiowych inaczej postrzegają pewne sytuacje, spróbujmy popatrzeć na to z ich perspektywy, okażmy im ciepło
i bliskość, wspierajmy ich swoja obecnością.

3. Próbujmy wypracować  plan dnia.

Mały człowiek najlepiej funkcjonuje kiedy ma ustalony rytm i porządek. Mamy wtedy poczucie stałości i bezpieczeństwa, wiemy co po czym następuje dzień staje się przewidywalny. Dzieci potrzebują rutyny, to daje im poczucie bezpieczeństwa i sprzyja prawidłowemu rozwojowi. Ważne, żeby opracować w domu harmonogram dnia, który będzie uwzględniał zarówno czas nauki, jak i czas zabawy, czas na kontakty (on line, telefoniczne)
z rówieśnikami, czas korzystania z komputera, porę snu, porę posiłków. W opracowanie go możemy zaangażować dzieci, które dają nam swoje sugestie ważnych dla nich zajęć a potem wspólnie pracujemy nad ostateczną wersją harmonogramu, który powinien zawierać nie tylko to, czego chcą dzieci ale również to, co my uznajemy za ważne, dostosowując proporcje różnych składników harmonogramu do potrzeb rozwojowych dziecka.

4. Sprawdzajmy, co nasze dzieci wiedzą o koronawirusie, jakie informacje do nich docierają.

W mediach można znaleźć wiele informacji o koronawirusie, często sprzecznych
ze sobą. My dorośli sami się w tym gubimy, a co dopiero dzieci. Rozmawiajmy z dziećmi na ten temat, sprawdzajmy, co wiedzą i próbujmy wspólnie odwiedzać wiarygodne źródła informacji państwowych lub organizacji takich jak Światowa Organizacja Zdrowia czy UNICEF, żeby radzić sobie z mitami, które krążą, oraz unikać paniki spowodowanej chaosem informacyjnym.

5.  Spędzajmy czas z dziećmi na czynnościach, które są źródłem rozrywki i relaksu.

W przeżywaniu trudnych sytuacji ważna jest równowaga pomiędzy rozmowami
na temat naszych odczuć a czynnościami, które pozwolą na skupieniu się na czymś innym aby pozwolić rozproszyć myśli. Starajmy się spędzać czas z dziećmi, np. grając w gry planszowe, układając puzzle, grając w scrabble, malując, ćwicząc. Oczywiście łatwiej w tym względzie jest w stosunku do młodszych dzieci, nastolatki potrzebują trochę więcej swobody, choćby
w zakresie korzystania z telefonu czy mediów społecznościowych Uwzględnijmy więc jego potrzeby a nade wszystko miejmy na uwadze jego dobro. Szukajmy takich czynności, które dają okazję do wspólnego spędzania czasu, również i z nastolatkami – które bardzo potrzebują nas i rozmów z nami, mimo tego, że to czas testowania rodzica i jego bezinteresownej miłości do swojego dorastającego dziecka.

6. Kontrolujmy swoje zachowanie.

Ważne jest żebyśmy zrobili wszystko, co możemy, żeby nie dzielić się swoimi lękami i obawami z dziećmi. Nasze zachowanie działa na dzieci bardziej, niż nasze słowa. To jest dla wielu osób bardzo trudne ponieważ wiąże się z konstruktywnym radzeniem sobie z własnymi emocjami. Pamiętajmy jednak, że to rodzice mają zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa. Tę sytuację możemy porównać do jazdy samochodem, gdzie dzieci
to pasażerowie, a my prowadzimy auto. Nawet, jeśli odczuwamy niepokój, nie możemy pozwolić, aby udzielił się on naszym dzieciom.

opracowała Ewa Oktaba psycholog