Legendy

Zwyczaj wręczania prezentów w Mikołajki wywodził się ze średniowiecznych legend

o życiu świętego Mikołaja, które stały się bardzo popularne dzięki przedstawieniom

wystawianym od X wieku 6 grudnia. Najbardziej znana była, spisana w pierwszej połowie

IX wieku w Konstantynopolu przez archimandrytę Michała, opowieść o trzech córkach.

Zgodnie z nią młody Mikołaj, jeszcze przed wyborem na biskupa, miał chciwego

i bogatego sąsiada, który drwił z pobożności świętego. Bóg ukarał sąsiada i sprawił,

że stracił majątek oraz popadł w skrajną biedę. Gdy nie miał już z czego utrzymać

rodziny, postanowił sprzedać swoje trzy córki do domu publicznego, ponieważ nikt

nie chciał ich poślubić bez otrzymania stosownego posagu. Mikołaj, po długich

rozważaniach tekstów Pisma Świętego i modlitwie, postanowił uratować cnotę

dziewcząt. Trzykrotnie, pod osłoną nocy, wrzucał przez okno pieniądze przeznaczone

na posag dla każdej kolejnej siostry. Gdy sąsiad wyprawił już dwa wesela, postanowił

dowiedzieć się, skąd biorą się tajemnicze pieniądze. Czuwał całą noc i ze zdumieniem

odkrył, że to pogardzany przez niego Mikołaj wrzuca po raz trzeci pieniądze przez okno. 

Podziękował mu zawstydzony i postanowił zmienić swoje życie na zgodne z przykazaniami.

Zwyczaje

W średniowiecznej Europie zachodniej uważano świętego Mikołaja za patrona dzieci.

We współczesnych tradycjach Święty Mikołaj pełnił w nich rolę osoby przynoszącej

prezenty z okazji własnego święta. Jego atrybutami były siwa broda, pastrorał, mitra

oraz długa, czerwona szata biskupia. 

 Wieczorem 5 grudnia obdarowywał owocami, orzechami, ciastkami

czy cukierkami dobrze zachowujące się dzieci. Niegrzeczne uderzał pastorałem.

Gdy nie pojawiał się osobiście, dzieci starały się przekazać, że czekają na prezenty.